Çocuklarda uyku düzeni nasıl sağlanır?

Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Beyin Hastanesi Uzman Klinik Psikolog Nuran Günana, bebeklerde ve çocuklarda sağlıklı uyku düzeninin nasıl olması gerektiği ile ilgili son derece önemli bilgiler ve ebeveynlere tavsiyeler paylaştı.

Uykunun zekaya etkisi olduğu kadar fiziksel gelişime de etkisinin büyük olduğu yapılan birçok araştırmayla kanıtlandı. Uyku esnasında özellikle karanlıkta salgılanan melatonin hormonunun bağışıklık sistemini güçlendirdiğini belirten uzmanlar, bu hormonun aynı zamanda büyüme hormonunun salgılanmasını sağladığını ifade ediyor. Uzmanlar, özellikle 0-3 yaş döneminin zihinsel gelişim ve sağlıklı büyüme açısından önemli bir dönem olduğuna dikkat çekerek ihmal durumunda zeka gerilikleri ve ilerleyen yaşlarda telafisi olmayan durumlarla karşılaşılabileceğini vurguluyor.

Uyku çocuklarda beyin ve fiziksel gelişimi etkiliyor

Uykunun beyin ve vücut gelişim için temel fizyolojik bir ihtiyaç olduğunu vurgulayan Uzman Klinik Psikolog Nuran Günana, “Uykunun zekaya etkisi olduğu kadar fiziksel gelişime de etkisinin büyük olduğu yapılan birçok araştırmayla kanıtlandı. Çocuklarda fiziksel gelişimi etkileyen büyüme hormonu en fazla uyku esnasında salgılanıyor. Uyku esnasında özellikle karanlıkta melatonin hormonu salgılanıyor. Bağışıklık sisteminin güçlenmesinde önemli bir rolü olan bu hormon aynı zamanda büyüme hormonun salgılanmasını sağlıyor.” dedi.

0 – 3 yaş döneminde uyku kalitesi çok önemli

Uzman Klinik Psikolog Nuran Günana, bebeklerin beyninin uyurken çalıştığını ve geliştiğini söyledi ve sözlerine şöyle devam etti: 

“Bebeklerin kaliteli bir uyku uyuması güne daha enerjik başlamalarını sağlıyor. Çocuğun kaliteli bir uyuması gün boyunca edindiği bilgileri daha iyi işleyebilmesini mümkün kılıyor ve öğrenmeyi olumlu yönde etkiliyor  0-3 yaş döneminin zihinsel gelişim ve sağlıklı büyüme açısından önemli bir dönem olduğunu söyleyebiliriz. Çocuklar bu dönemde hızlı bir şekilde büyür ve gelişirler. Dolayısıyla beyin gelişiminin büyük bir oranı bu yaş döneminde tamamlanıyor. Eğer 0-3 yaş döneminde çocuğun kaliteli uykuda veya sağlıklı beslenmesinde bir ihmal söz konusuysa bu durum beyin gelişimini olumsuz etkileyerek gelişim geriliklerine ve ilerleyen yaşlarda telafisi olmayan durumlara yol açabilir.”

Büyüdükçe uyku süreleri kısalıyor

Çocukların yaşlarına göre uyku gereksinimlerinin değiştiğini ifade eden Günana, “Yeni doğmuş bebeklerde uyku süresinin günde toplam yaklaşık 12-16 saat ve 3-4 kez gündüz uykuları olduğunu söyleyebiliriz. Bu süreler yaş ilerledikçe azalıyor. Bebeğin gündüz uykuları 4. aydan sonra kısalmaya başlıyor. 12-24 aylık bebeklerde uyku süresi 11-14 saate ve gündüz uykuları teke düşer. 3-5 yaş okul öncesi dönemde 10-13 saat, 6-12 yaş aralığında 9-12 saat uyku ideal. 13 yaş ve sonrası için ise 8-10 saatlik uyku süreleri geçerli oluyor.” diye konuştu. 

Aktiviteler çocuk yorulup uyusun diye yaptırılmamalı

Çocukların sağlıklı uyku alışkanlığı kazanabilmeleri için düzenli bir günlük rutin önemine dikkat çeken Günana, “Aynı uyku zamanı ve uyanma zamanı, yemek zamanı ve oyun zamanı belirlenmeli. Bu düzenli yaşam çocukların güvende ve rahat hissetmesini sağlıyor. Gün boyunca yapılan düzenli aktiviteler, çocuğun kaliteli uyku uyumasına yardımcı oluyor. Ancak bu aktiviteler çocuğun yorulup uyuması için yapılmamalı. Özellikle akşam saatlerinde yapılan yorucu aktiviteler, çocuğun uykusunu getirmekten ziyade çocuğu daha fazla uyarıyor ve aktif olmasına neden oluyor.” ifadelerini kullandı.

Çocuk kendi odasına ve yatağında uyumalı

Uzman Klinik Psikolog Nuran Günana, çocuğun kendi odasında ve kendi yatağında uyumasının önemli olduğunu vurgulayarak sözlerini şöyle tamamladı:

“Ebeveynlerin çocuğu kendi yatağına yatması konusunda teşvik etmeleri gerekiyor. Çocuğun uyandığında kendisini odasında ve yatağında bulması önemli. 2 yaşından sonra çocuk hala annesi ile birlikte yatmak istiyorsa bu durumda çocuğun anneye bağımlılığından söz edebiliriz. Bu durumun çözümlenmesi, çocuğun ileride yaşayabileceği sorunların önüne geçilmesini sağlayacaktır. Çocuğun gün içerisinde maruz kaldığı ekran süresi, uykuya dalma problemini artıracağı için ekran süresini belirlemek önemli bir adım olacaktır. Uykuyu destekleyen bir ev ortamı ve yatak oluşturulmasında fayda vardır. Odanın uygun ısıda, rahat, sessiz ve karanlık olması gibi çevresel faktörlerin önemli bir yeri vardır. Yeterince karanlık olmayan oda uykuyu olumsuz yönde etkiler ve büyüme hormonunun çalışmasına engel oluyor. Çocukların uyuduğu ortamın olabildiğince zifiri karanlık olması ve gündüzleri loş olması önemli. Çocuğun yatağına birçok oyuncak koymak yerine bir veya iki adet en sevdiği oyuncağı koymak, ayrılık kaygısını yatıştıracağı gibi uykuya dalmasını da kolaylaştırıyor. Uyumadan önce ağır yiyeceklerin yenmemesi gerekiyor. Eğer acıkmışsa sağlıklı atıştırmalıklar önerilebilir.”