Beden Memnuniyetsizliği

Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi Uzman Klinik Psikolog Esma Uygun,  Beden Memnuniyetsizliğini anlattı...

Beden memnuniyetsizliği; bedenin büyüklüğü, ağırlığı, şekli ve çekiciliği dahil olmak üzere, kişinin genel vücut görünümü hakkında olumsuz düşünce ve duyguları içermektedir. Kadınlar beden memnuniyetsizliğini erkeklerden daha sık yaşamaktadırlar. Erkeklere oranla kadınlar, çekiciliğine yönelik olumsuz geribildirim aldıklarında daha benlik saygısında daha fazla düşüş yaşamaktadırlar. Kadınlarda beden memnuniyetsizliği, düşük yaşam kalitesi, depresyon, anksiyete ve yeme bozukluğuna neden olmaktadır. Ergenler ve gençler medya tarafından empoze edilen beden görünümlerine yönelik en önemli hedef kitleyi oluşturmaktadır. Erkeklerin ve kadınların “ideal kadın bedeni” ve “ideal kadın yüzü”ne yönelik beklentileri birbirine çok benzeyen prototiplerden oluşmaya başlamıştır. Sosyal medya araçlarında kullandığımız filtreler  farkında olmaksızın sosyal norm oluşturmamıza neden olmaktadır.

Sosyal psikolojinin sosyal karşılaştırma teorisi, insanların kendilerini birbirleriyle çeşitli yönlerden karşılaştırdıklarını öne sürmektedir. Hepimiz doğal olarak kendimizi diğerleriyle karşılaştırarak benlik oluşturmaya yönelik bir arzuya sahibiz. Hem gerçek yaşamda hem de medyada karşılaşılan bireyler için bu durum geçerlidir. Aslında bu durum bireylerin kendilerini benzer ve farklı yönlerini değerlendirerek kendi kimliğini onaylatmaya yönelik ortaya çıkmaktadır. Çocukluk döneminde akran ilişkilerinde sosyal karşılaştırma genellikle kendi yetenek ve görevlere yöneliktir. Görünüme yönelik sosyal karşılaştırmalar hem kızlar hem erkekler için ağırlıklı olarak ergenlik döneminde ortaya çıkmaktadır. Sosyal medyanın sosyal karşılaştırmaları önemli ölçüde tetiklediği ve kadınların erkeklere kıyasla kendilerini gerçekçi olmayan modellerle daha fazla karşılaştırdıkları birçok araştırmada gösterilmiştir. Sosyal normlar tarafından benimsenmiş olarak görünen ideal beden ve ideal yüz şekli hem estetik müdahalelere hem de selfi-düzenlemelere önemli ölçüde yansımıştır. Beden imajı ve ideal yüz şekli kadınlar için kıskançlık ve memnuniyetsizlik kaynağı olmaya başlamıştır. Filtrelerle ideal yüz ve beden şekline yaklaşmaya çalışan gençler kendi bedenine yabancılaşmakta ve gerçek yaşamda çeşitli müdahalelere girişmektedirler.

Sosyal bilim araştırmacıları sosyal medya araçlarının beden imajının akışkanlığına ve değişkenliğine izin verme potansiyeline sahip olduğunu kabul etmektedirler. Aynı zamanda güzellik standartları ve vücut idealleri de dahil olmak üzere belirli stereotipleri sürdürme potansiyeli taşımaktadır. İdealize edilmiş kadın ve erkek görüntüleri eksiklik ve yetersizlik duygusuna neden olabilmektedir. Elbette her insan için bu durum geçerli değildir. Ancak dijital yerliler denilen yeni kuşak, sosyal medya araçları üzerinden kadın ve erkek prototiplerini görmekte ve sosyal karşılaştırma teorisine uygun şekilde popüler kişilere benzemeye çalışmaktadırlar.

Medya okuryazarlığı eğitimine sosyal karşılaştırma risklerinin eklenmesi, ergenlik döneminin başından itibaren yetişkinlik dönemine kadar bu eğitimin sürmesi ve ailelerin de çocukları bu konuda eğitmesi gerekmektedir.